Zakupy i usługi zawierane na odległość – przez internet, telefon lub drogą mailową – stały się codziennością zarówno dla konsumentów, jak i przedsiębiorców. Często mówi się o prawie konsumenta do odstąpienia od umowy zawartej na odległość, ale czy firma również ma możliwość rezygnacji z takiej umowy?
Dowiedz się, czy przedsiębiorca może odstąpić od umowy zawartej na odległość, w jakich sytuacjach jest to możliwe oraz jakie konsekwencje może mieć taka decyzja.
Spis treści:
- Kiedy firma może odstąpić od umowy zawartej na odległość?
- Czy firma może odstąpić od umowy B2B zawartej na odległość?
- Jakie konsekwencje grożą firmie za odstąpienie od umowy?
- Jak przedsiębiorca może zabezpieczyć się przed koniecznością odstąpienia od umowy?
- Podsumowanie
Kiedy firma może odstąpić od umowy zawartej na odległość?
Prawo odstąpienia od umowy na odległość różni się w zależności od tego, kto jest stroną transakcji – konsument czy inny przedsiębiorca. Konsument ma ustawowe 14 dni na odstąpienie od umowy bez podania przyczyny, ale przedsiębiorca nie ma takiej samej ochrony prawnej.
Firma może odstąpić od umowy zawartej na odległość w następujących przypadkach:
- Zapis w umowie umożliwiający odstąpienie – jeśli umowa przewiduje możliwość rezygnacji przez obie strony, przedsiębiorca może się na nią powołać i skorzystać z prawa odstąpienia.
- Nieuregulowanie płatności przez drugą stronę – jeśli klient (zarówno konsument, jak i inny przedsiębiorca) nie wywiązał się ze zobowiązania finansowego w określonym terminie, firma może odstąpić od umowy na podstawie jej warunków lub przepisów kodeksu cywilnego.
- Brak dostępności towaru lub usługi – jeśli przedsiębiorca nie jest w stanie dostarczyć zamówionego produktu z przyczyn niezależnych od siebie (np. wyczerpania zapasów, problemów logistycznych), może odstąpić od umowy, ale powinien niezwłocznie poinformować o tym klienta i zwrócić ewentualnie wpłacone środki.
- Siła wyższa – jeśli z przyczyn losowych (np. katastrofy naturalne, pandemie, nagłe zmiany w przepisach prawa) firma nie może wywiązać się z umowy, może skorzystać z tzw. klauzuli siły wyższej, o ile taka została zawarta w umowie.
- Błąd w ofercie – jeśli w ofercie nastąpiła oczywista pomyłka (np. rażąco niska cena wynikająca z błędu systemu), przedsiębiorca może odstąpić od umowy, ale musi udowodnić, że był to błąd i nie było jego intencją wprowadzenie klienta w błąd.
Czy firma może odstąpić od umowy B2B zawartej na odległość?
W przypadku umów zawieranych między firmami (B2B) nie obowiązują takie same przepisy, jak w relacjach z konsumentami. Oznacza to, że firma nie ma ustawowego prawa do odstąpienia od umowy w ciągu 14 dni, chyba że:
- W umowie zapisano prawo do odstąpienia – jeśli strony ustaliły, że możliwe jest rozwiązanie umowy bez konsekwencji, przedsiębiorca może z tego skorzystać.
- Druga strona nie spełniła warunków umowy – np. nie dostarczyła wymaganej dokumentacji, nie zapłaciła za usługę w ustalonym terminie lub naruszyła inne kluczowe warunki umowy.
- Doszło do istotnej zmiany okoliczności – np. w wyniku nieprzewidzianych sytuacji, które utrudniają realizację umowy, można rozważyć rozwiązanie umowy na podstawie przepisów kodeksu cywilnego.
Warto pamiętać, że w umowach B2B często stosuje się zapisy o karach umownych za jednostronne odstąpienie od umowy. Przed rezygnacją warto dokładnie przeanalizować umowę, aby uniknąć konsekwencji finansowych.
Jakie konsekwencje grożą firmie za odstąpienie od umowy?
Odstąpienie od umowy przez firmę może prowadzić do różnych konsekwencji prawnych i finansowych, zwłaszcza jeśli nie jest ono zgodne z warunkami umowy lub przepisami prawa. W zależności od okoliczności firma może ponieść następujące skutki:
- Obowiązek zwrotu wpłaconych środków – jeśli klient dokonał przedpłaty, przedsiębiorca musi zwrócić pieniądze w całości lub części, w zależności od stopnia realizacji umowy. W przypadku opóźnienia zwrotu kupujący może domagać się odsetek za zwłokę.
- Roszczenia odszkodowawcze ze strony klienta – jeśli klient poniósł straty w wyniku odstąpienia od umowy (np. zamówił usługę i opierał na niej swoje działania biznesowe), może dochodzić od firmy rekompensaty za poniesione szkody.
- Kary umowne – jeśli umowa zawiera zapis o karach za jednostronne odstąpienie, firma będzie zobowiązana do ich zapłaty, co może wiązać się z poważnymi stratami finansowymi.
- Sankcje ze strony UOKiK – jeśli przedsiębiorca odstępuje od umowy zawartej z konsumentem w sposób niezgodny z przepisami (np. bez uzasadnienia lub naruszając prawa konsumenta), może zostać ukarany przez Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów.
- Utrata reputacji i zaufania klientów – rezygnacja z realizacji zamówienia bez wyraźnej przyczyny może negatywnie wpłynąć na wizerunek firmy, zwłaszcza jeśli sprawa trafi do opinii publicznej lub zostanie nagłośniona w mediach społecznościowych.
Każde odstąpienie od umowy powinno być dobrze uzasadnione i zgodne z obowiązującymi przepisami, aby uniknąć niepotrzebnych konsekwencji prawnych i utraty klientów.
Jak przedsiębiorca może zabezpieczyć się przed koniecznością odstąpienia od umowy?
Aby uniknąć sytuacji, w której firma musi jednostronnie odstąpić od umowy, warto podjąć kilka środków ostrożności już na etapie jej zawierania.
- Precyzyjne zapisy w umowie – dokument powinien jasno określać warunki odstąpienia od umowy zarówno dla sprzedawcy, jak i kupującego. Warto uwzględnić m.in. terminy, zasady zwrotów, kary umowne i ewentualne wyjątki.
- Weryfikacja dostępności towaru i usług przed zawarciem umowy – zanim firma przyjmie zamówienie, powinna upewnić się, że może je zrealizować w określonym terminie i na ustalonych warunkach.
- Zastosowanie systemu zaliczek lub płatności etapowych – jeśli umowa dotyczy dużych transakcji, warto podzielić płatności na etapy, aby uniknąć strat finansowych w razie konieczności odstąpienia od umowy.
- Ustalanie realistycznych terminów realizacji – zbyt optymistyczne deklaracje dotyczące czasu wykonania zamówienia mogą prowadzić do problemów i konieczności odstąpienia od umowy w przypadku opóźnień.
- Zabezpieczenie się przed siłą wyższą – warto zawrzeć w umowie klauzulę dotyczącą siły wyższej, która pozwala na rozwiązanie umowy w przypadku nieprzewidzianych zdarzeń, takich jak pandemia, katastrofa naturalna czy zmiany przepisów prawnych.
- Analiza wiarygodności kontrahenta – jeśli firma zawiera umowę z innym przedsiębiorcą, warto sprawdzić jego historię płatniczą, reputację oraz sytuację finansową, aby uniknąć problemów wynikających np. z braku zapłaty za zamówienie.
Dzięki odpowiednio przygotowanej umowie i staranności w realizacji transakcji przedsiębiorca może zminimalizować ryzyko konieczności odstąpienia od umowy i uniknąć związanych z tym konsekwencji.
Podsumowanie
Przedsiębiorca może odstąpić od umowy zawartej na odległość, ale tylko w określonych sytuacjach, takich jak brak dostępności towaru, błąd w ofercie, nieuregulowanie płatności przez drugą stronę czy siła wyższa. W relacjach B2B nie obowiązuje ustawowe prawo do odstąpienia od umowy w ciągu 14 dni, dlatego każda taka sytuacja powinna być rozpatrywana na podstawie zapisów umowy i przepisów prawa cywilnego.
Odstąpienie od umowy może wiązać się z koniecznością zwrotu pieniędzy, roszczeniami odszkodowawczymi lub utratą reputacji, dlatego przed podjęciem takiej decyzji warto dokładnie przeanalizować warunki umowy i skonsultować się z doradcą prawnym.
